DE FUNCTIE VAN KUNST
Vanmiddag was er een loodgieter bij mij over de vloer, de kraan was gaar en bleef hangen. Het was een lieve man, die blij was met zijn kopje koffie en kletsje. Ik kreeg een nieuwe kraan, besloot hij, omdat ik een nieuwe bewoner ben. In dit geval was ik daar heel blij mee. Liever dat het vloeiend stroomt en stopt als je daarvoor kiest.
We hadden het tussendoor over werk, jeugd, bazen en banen en hoe hij best tevreden was met alle baantjes die hij had gehad. Ik vertelde dat ik niet zo heel goed gedij in banen, zeker niet als ik iets moet doen waar ik niet achter zou staan. Hij vroeg of ik dan wel een boterham kon verdienen met creatief werk; Dit is precies de geijkte mantra mij lang heeft weerhouden om mijn passie te volgen.
HET MOET WEL WAT OPLEVEREN
Het aannemen van zogenaamd goede banen en opdrachten heeft mij vooral veel stress en zelfs burn-outs en niet te vergeten een fikse ontwikkelvertraging opgeleverd (Buiten alle levenswijsheid).
Hij had ook wel eens op een academie klussen gedaan en hij snapte niet zo veel van wat daar gedaan werd. Een installatie van luciferdoosjes enzo, hij vond er niets aan. Ik hoorde de echo’s van weleer.
DE HEDENDAAGSE PUINHOOP
Terwijl hij zijn tweede kopje dronk sprak hij zijn zorgen uit over dat de jeugd het maar moest doen met de puinhoop die wij hadden gemaakt en al verder keuvelend kwamen we erop dat die puinhoop niet zo zeer de schuld was van de politiek, maar van het niet zelf-denken van de mensen en dat Nederland zo meegaand was, bijvoorbeeld in vergelijking met Frankrijk, waar de boel nu op stelten staat omdat de pensioenleeftijd wordt verhoogd.
Ik vertelde dat dat één van de dingen is, die ik in mijn kunstlessen verwerk: leerlingen zelf laten denken. Eerst laten zien dat wat er als ‘gangbare realiteit’ helemaal niet zo realistisch is als we denken en ze daarop laten reflecteren, om er daarna ook nog vorm aan te geven in de vorm van tegengeluid, al geloof ik dat het woord ‘tegenbeeld’ beter past.
BESTAANSRECHT VAN KUNST
Ik vind het soms ook lastig om de functie van kunst te benoemen en denk met afgrijzen terug aan discussies over of bepaalde werken of zelfs kunstenaars “bestaansrecht” hebben of niet.
Op dit moment werd het echter even kristalhelder: Kunst is in mijn ogen vooral bedoeld om mensen hun gedachten en wereldbeeld te laten bewegen, te prikkelen en soms om heilige huisjes omver te werpen. Om mensen ZELF te laten nadenken.
De ene keer met een installatie met luciferdoosjes, de andere keer met imperfecte illustraties en weer een andere keer met een beeld of muziekstuk wat je raakt op een plek waarvan je niet eens een idee had dat je daar iets kon voelen.
“Het is een misvatting dat de functie van kunst is, dat het altijd alleen maar mooi moet zijn.”
Er ging ineens iets twinkelen in de ogen van de loodgieter; ‘hij vatte hem’ zeg maar.
Niet lang daarna vertrok hij weer, hij wenste me het beste, want hij zou het niet meer meemaken dat hij deze nieuwe kraan zou moeten vervangen. Over drie jaartjes was hij 67 en mocht hij met pensioen.